Tekst: Ronald Bruins

Terugblikkend op de afgelopen jaren is een aantal dingen glashelder, zo steekt Bos van wal. Allereerst het belang van schoonmakers. “Het werk wat nooit gezien werd, werd ineens belangrijk en primair.” Tegelijkertijd doemden er vragen op. “Mensen die jarenlang regulier schoonmaakwerk deden, moesten ineens desinfecterend werken. Waren zij wel daarvoor getraind, hadden zij daar de middelen voor? En hoe speel je in op veranderingen? Door het plotselinge vele thuiswerken en hybride werken kwamen kantoorpanden immers ineens leeg te staan. Tal van zaken die invloed hebben op de facilitaire dienstverlening.”   

Antwoorden voor de toekomst

Bos ziet dat bedrijven, in alle sectoren, zoeken naar antwoorden voor de toekomst. “Hoe gaat onze organisatie er over drie jaar uitzien? Ons huurcontract loopt af over twee jaar, wat gaan we doen? Facilitaire contracten worden bekeken. Stel dat er weer een pandemie komt, of de vluchtelingen die jij hebt aangenomen keren terug naar hun thuisland. Hoe vang je dat personeelstekort op? Er zijn meerdere scenario’s te bedenken waar jouw bedrijf in terecht kan komen. Van de ontwikkelingen de afgelopen jaren moeten we niet alleen leren, maar we moeten er ook wat mee doen. Je moet nu in beweging komen.”  

‘Mensen moeten veel meer kunnen dan die ene taak waarvoor ze zijn ingehuurd’

Wanneer je dezelfde mensen andere dingen kunt laten doen, snijdt dat mes aan twee kanten. Aan de kant van de opdrachtgever en van de opdrachtnemer, stelt Bos. “Je moet alleen wel het lef en de durf hebben om je kop boven het maaiveld uit te steken. Om te kijken of je het anders kunt organiseren.” Een concreet voorbeeld daarvan is het invoeren van flexibele contracten. “Nu zijn contracten vaak zodanig dichtgetimmerd met verplichtingen van het maken van het aantal uren en het afnemen van bepaalde diensten, dat je daar werkelijk geen kant mee op kan op het moment dat er iets wegvalt of anders georganiseerd moet worden.”   

Facilitaire cao  

Een struikelblok vormen de verschillende cao’s in de facilitaire dienstverlening. Daar is Bos zich terdege van bewust. “Als een beveiliger meer verdient dan een schoonmaker, dan gaat de beveiliger echt niet schoonmaken voor minder loon. Los van het imago en de inhoud van het werk. Daar moet je dus aan sleutelen. Een facilitaire cao kan een hulpmiddel zijn.”

Hij denkt hierbij aan functiedifferentiatie, in junior, medior en senior niveau. “Maak het branchebreed van toepassing en zorg dat mensen doorgroeimogelijkheden krijgen met een daarbij behorend uurloon.” Voor klanten zou er een integraal tarief voor facilitaire diensten moeten komen. “Wat mag een facilitair medewerker kosten die kan schoonmaken, die in de catering iets kan betekenen, bij het documentcentrum of bij de receptie? En wat is het je waard om mensen multifunctioneler te krijgen? Dat is een interessante discussie.”  

Investeren in opleiding  

Heb je het over taakdifferentiatie, dan heb je het ook over verbreding van kennis. Dat vergt investeringen in opleidingen. Zowel voor studenten die fris beginnen aan de studie, als mensen die al langer in het vak rondlopen. “We hoeven niet allemaal directeur te worden, maar als het gaat om verbreding van het takenpakket, verdieping in de kennis en kunde, zijn er heel wat stappen te zetten.” Iets waar Bos zich bijvoorbeeld over verbaast is dat een Veiligheid gezondheid en milieu Checklist Aannemers (VCA) nog geen standaard vereiste is voor schoonmakers. “Vooral omdat een schoonmaker in aanraking komt met water en elektra en werkt in gevoelige omgevingen als een ziekenhuis of zorginstelling. Met dit certificaat heb je een basiskennis van een aantal veiligheidsaspecten, zoals brandveiligheid, toegangsbeveiliging en EHBO.”

Hospitality mindset

Bos is als assessor verbonden aan de BUAS (Hogeschool van Breda). “Nederland loopt voorop als het gaat om het gastvrijheid denken, oftewel de hospitality mindset”, ziet hij hier. “Dat is het denken over klantdienstverlening en over klanttevredenheid. Als we dat willen behouden en verder uitbreiden, zullen we ook wat moeten doen aan de kant waar dit daadwerkelijk wordt gedaan. Je zult mensen moeten meenemen in een heel nieuw fenomeen gastvrijheid, een omgeving creëren waar mensen zich welkom, prettig en veilig voelen.”   

Op stoel van adviseur zitten  

Schoonmaakbedrijven zouden ook vaker op de stoel van de adviseur moeten zitten, stelt hij. “Jij bent de specialist, jij weet wat slim is om te doen en wat niet. Dat iets goedkoper kan of dat een bepaalde dienst misschien iets duurder is, maar veel betere kwaliteit oplevert. Neem vergadercentra in gebouwen. Op vergaderdagen heb je permanent een schoonmaker nodig die elk uur de toiletgroepen naloopt en schoonhoudt in plaats van één keer per dag. Want anders kun je de klok erop gelijkzetten dat om twee uur 's middags de klachten binnenstromen. Over dat het toiletpapier op is. Of dat een schaal broodjes van de vorige vergadering nog in de zaal staat.” Bos lacht en verwijst weer naar taakdifferentiatie. “Dan is het handig als de schoonmaker die schaal naar de keuken kan brengen en niet hoeft te zeggen: dat is een taak van de cateraar. Daar mag ik niet aankomen.”